آیا یمانی حجت خداست؟ حجت چه کسی است؟

بروج – آیا یمانی حجت خدا است؟

«حجّت» در لغت، به معنای برهان و دلیلی است که با آن حریف را قانع یا دفع می‏کنند و جمع آن حُجج است.[۱] با توجه به این معنا، خداوند برای ابلاغ دین به مردم، بایستی حجت و دلیل محکمی برای آنان بفرستد تا در برابر خداوند حجت دیگری برای اقامه نداشته باشند. چنانچه قرآن کریم می‏فرماید: «لئَلاَّ یکُونَ لِلنّاسِ عَلَی اللّهِ حُجَهٌٌ بَعدَ الرُّسُلِ وَکانَ اللَّهُ عَزیزاً حَکِیماً».[۲] تا اینکه برای مردم، پس از فرستادن پیامبران، در مقابل خدا بهانه و حجّتی نباشد و خدا توانا و حکیم است.

قرآن کریم در تبیین حجت الهی، به شاخصه بارز آن اشاره کرده و می‏فرماید: «قُلْ فَلِلّهِ الحُجَّهُ البَالِغَهُ فَلَو شَاءَ لَهَداکُمْ اَجْمَعین». بگو حجت آشکار و رسا ویژه خداوند است و اگر او می‌خواست، قطعاً همه شما را هدایت می‏کرد.

علاوه برآن، روایات متعددی صادر شده است که حجت‏های را تبیین کرده و از آنان پرده برداشته‏اند. به عنوان نمونه؛ امام کاظم(ع) می‏فرماید: «إِنَّ لِلّهِ عَلَی النّاسِ حُجَّتَینِ، حُجَّهً ظاهِرَهً وَ حُجَّهً باطِنَهً، فَأمّا الظّاهِرَهُ فَالرُّسُلُ وَ الاَْنْبِیاءُ وَ الاَْئِمَّهُ وَ أَمَّا الْباطِنَهُ فَالْعُقُولُ».[۳] همانا برای خداوند بر مردم دو حجّت است، حجت آشکار و حجت پنهان، امّاا حجّت آشکار عبارت است از: پیامبران و امامان و حجّت پنهانی عبارت است از عقول مردمان.

مشخصات حجت

طبق این آیه از قرآن کریم، و روایت امام کاظم(ع) حجت الهی دارای چهار شاخصه است که عبارتند از:

1. حجت الهی رسا و آشکار است، بنابراین حجت الهی همانند خورشیدی گرم و درخشان بوده و کور و بینا حضور وی را درک می‏کنند.
2. حجت الهی باید از جانب خداوند باشد، لذا افرادی که دارای نشانه‏ های رسالت یا امامت نباشند، نمی‏توانند به عنوان حجت الهی معرفی گردند.
3. حجت الهی هدایت کننده است، بر این اساس کسانی که مردم را از شریعت نبوی دور کرده و برخلاف مسیر الهی پیش بروند، دارای هدایت نخواهند بود.
4. حجت‏های ظاهری خداوند عبارتند از: پیامبران الهی، انبیاء، ائمه معصومین(ع).

این درحالی است که یمانی مورد تظر فاقد این شاخصه ها بوده و علاوه بر آن، بر اساس شاخصه چهارم، حجت‏ های الهی منحصر در سه عنوان و منصب بوده و یمانی داخل در آن سه نمی ‏باشد. لذا یمانی نمی‏تواند به عنوان حجت الهی باشد، زیرا امر و شخصیت او برای هیچ کسی آشکار نیست و دارای منصب الهی نبوده و در ردیف پیامبران ائمه معصومین(ع) نیز نمی‏باشد، زیرا بر اساس روایت مورد استناد احمد الحسن، یمانی مردم را به سوی امام و صاحب مردم می‏خواند و برای خودش دعوتی ندارد. اما حجت خدا بایستی مردم را به سوی خودش بخواند نه دیگری!

[۱] لسان العرب، ج ۲، ص ۲۲۸٫

[۲] نساء، ۱۶۵٫

[۳] کافی، ج ۱، ص ۱۶٫